سنجش پایداری و ارزش زیبایی‌شناسی چشم‌انداز (LAV) در فضاهای سبز شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 22 تهران)

وقتی از زیبایی‌شناسی صحبت می‌کنیم، به‌‌دنبال ابعاد عمیق چشم‌انداز جغرافیایی هستیم. رویکرد اساسی NWHS حفظ طبیعت در کنار نشان‌دادن زیبایی‌شناسی چشم‌اندازهای طبیعی است. مفهوم پایداری اکولوژیکی نیز محصول زیبایی‌شناسی بصری، جغرافیا و بوم‌شناسی است. هدف این پژوهش، ارزیابی توصیفی و عینی (برای شاخص‌های NWHS و اکولوژیکی) و ادراکی (ترجیحات عموم) فضاهای سبز شهری است. این پژوهش کلی‌نگر و جامع و شامل ادغام دو روش کمی و کیفی است. بدین‌ترتیب ابتدا پیشینة مربوط به خدمات فرهنگی اکوسیستم، چشم‌انداز و برنامه‌ریزی محیط‌زیست و پایداری در چشم‌انداز فضاهای سبز بررسی شده است تا شاخص‌های مورد نیاز برای ارزش زیبایی‌شناسی چشم‌انداز استخراج شود. با جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن‌ها، تخمین دقیق حجم نمونه به روش نمونه‌گیری مکانی (سطحی) که کاملاً جغرافیایی است صورت گرفته و 150 پرسشنامه در 17 نقطه برای سنجش معیار ترجیحات عموم توزیع شده است. معیار NWHS با ضریب 274/0 و اکولوژیکی با ضریب 422/0 و ترجیحات عموم (تجربة مشاهده‌کنندگان) با ضریب 304/0 از نظر تأثیرگذاری بر زیبایی‌شناسی چشم‌انداز منطقه در رده‌های اول تا سوم قرار دارند. هستة اصلی باغ گیاه‌شناسی ایران، نیمة شرقی پارک جنگلی چیتگر، نیمة شمالی پارک خرگوش‌دره و مجتمع آزادی، نیمة شرقی آبشار تهران و بخش مرکزی پارک جوانمردان، بیشترین ارزش زیبایی‌شناختی را در منطقه دارند. این مناطق 39 درصد از کل محدودة سبز را تشکیل می‌دهند. 28 درصد از فضاهای سبز نیز از نظر زیبایی‌شناختی متوسط تا خوب است. پارک جنگلی وردآورد، لتمال ‌کن و نیمة غربی آبشار تهران با 33 درصد کمترین ارزش زیبایی‌شناسی را دارند. اگرچه زیبایی‌شناسی فرایندی جامع است، تأکید بر تعدادی از شاخص‌ها دشوار است و ممکن است در مطالعات مختلف نتایج متفاوتی به‌همراه داشته باشد. همچنین چالش اصلی این است که زیبایی‌شناسی نگرانی اصلی پژوهشگران و نظریه‌پردازان شهری نیست.